Μετά την Αλβανία και τη Νορβηγία, η Ελλάδα είναι η πιο ορεινή και τραχιά χώρα της Ευρώπης. Καλύπτεται από τεράστιους όγκους βουνών και μόνο το 19% της επιφάνειάς της αποτελείται από πεδιάδες και κοιλάδες.
Στον ελλαδικό χώρο υπάρχουν 31 βουνά με ύψος άνω των 2.000μ., ορισμένα από τα οποία είναι ο Όλυμπος (2.917μ.), ο Σμόλικας (2.637μ.), ο Γράμμος (2.520μ.), ο Βόρας ή Καϊμάκτσαλάν (2.524μ.), ο Παρνασσός (2.457μ.) και η Ίδη (2.456μ.), και άλλες 60 κορυφές σε ύψος 1.000μ. ως 2.000μ. Τα πολυάριθμα βουνά μας διασχίζονται από πάρα πολλά φαράγγια, σπήλαια και σπηλαιοβάραθρα, όπως το φαράγγι της Σαμαριάς στην Κρήτη, το φαράγγι του Βίκου στο Ζαγόρι της Ηπείρου, το σπήλαιο Δυρού Λακωνίας και το σπήλαιο Περάματος Ιωαννίνων.
Η δεσπόζουσα θέση των βουνών στο ελληνικό τοπίο προκαλούσε πάντα δέος στους Έλληνες, που φαντάζονταν ότι στις απάτητες κορυφές τους κατοικούσαν θεοί και στις πλαγιές τους γεννιούνταν ήρωες. Για τον απλό λαό το βουνό αποτελεί σύμβολο της δύναμης, της λεβεντιάς και της αρετής, ιδιότητες που αποτυπώνονται στις ελληνικές παροιμίες:
«Βουνό με βουνό δε σμίγει.»
«Οι κάμποι τρέφουν άλογα και τα βουνά λεβέντες.»
Τα βουνά έπαιξαν σημαντικό ρόλο στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων. Εκεί δημιουργήθηκαν και αντρώθηκαν οι ένοπλες δυνάμεις που έκαναν την Επανάσταση του 1821, εκεί οργανώθηκε και η Εθνική Αντίσταση και το Αντάρτικο του 1940. Οι οπλαρχηγοί θεωρούσαν τα ελληνικά βουνά σπίτι τους. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Κατσαντώνης, όταν οι Τούρκοι τον πήγαιναν αιχμάλωτο και εξαντλημένο από τον πυρετό και την αρρώστια, ζήτησε να τον αφήσουν να χαιρετήσει τα βουνά του:
«Τούρκοι βαστάτε τ’ άλογα λίγο να ξανασάνω,
να χαιρετήσω τα βουνά και τις κοντοραχούλες.»
Ο Ρήγας Βελεστινλής στο «Θούριο» του καλεί τους ορεσίβιους μαχητές να ενωθούν για τον αγώνα του έθνους:
«Σουλιώται και Μανιάται, λεοντάρια ξακουστά
ως πότε στες σπηλιές σας κοιμάσθε σφαλιχτά;
Μαυροβουνιού καπλάνια κι Ολύμπου σταυραετοί
κι Αγράφων τα ξεφτέρια, γεννήτε μια ψυχή.»
Αξίζει αυτό το αφιέρωμα στα ελληνικά βουνά να κλείσει με τη μεγαλύτερη εκδήλωση του θαυμασμού και της αγάπης του λαού μας γι’ αυτά, που εκφράζεται μέσα από την ευχή:
«Να ζήσεις σαν τα ψηλά βουνά!»
Βιβλιογραφία:
Κ.Ρωμαίος, Ελλάς, Λαογραφία-Γεωγραφία, Εκδ.Γιοβάνη
Στον ελλαδικό χώρο υπάρχουν 31 βουνά με ύψος άνω των 2.000μ., ορισμένα από τα οποία είναι ο Όλυμπος (2.917μ.), ο Σμόλικας (2.637μ.), ο Γράμμος (2.520μ.), ο Βόρας ή Καϊμάκτσαλάν (2.524μ.), ο Παρνασσός (2.457μ.) και η Ίδη (2.456μ.), και άλλες 60 κορυφές σε ύψος 1.000μ. ως 2.000μ. Τα πολυάριθμα βουνά μας διασχίζονται από πάρα πολλά φαράγγια, σπήλαια και σπηλαιοβάραθρα, όπως το φαράγγι της Σαμαριάς στην Κρήτη, το φαράγγι του Βίκου στο Ζαγόρι της Ηπείρου, το σπήλαιο Δυρού Λακωνίας και το σπήλαιο Περάματος Ιωαννίνων.
Η δεσπόζουσα θέση των βουνών στο ελληνικό τοπίο προκαλούσε πάντα δέος στους Έλληνες, που φαντάζονταν ότι στις απάτητες κορυφές τους κατοικούσαν θεοί και στις πλαγιές τους γεννιούνταν ήρωες. Για τον απλό λαό το βουνό αποτελεί σύμβολο της δύναμης, της λεβεντιάς και της αρετής, ιδιότητες που αποτυπώνονται στις ελληνικές παροιμίες:
«Βουνό με βουνό δε σμίγει.»
«Οι κάμποι τρέφουν άλογα και τα βουνά λεβέντες.»
Τα βουνά έπαιξαν σημαντικό ρόλο στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων. Εκεί δημιουργήθηκαν και αντρώθηκαν οι ένοπλες δυνάμεις που έκαναν την Επανάσταση του 1821, εκεί οργανώθηκε και η Εθνική Αντίσταση και το Αντάρτικο του 1940. Οι οπλαρχηγοί θεωρούσαν τα ελληνικά βουνά σπίτι τους. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Κατσαντώνης, όταν οι Τούρκοι τον πήγαιναν αιχμάλωτο και εξαντλημένο από τον πυρετό και την αρρώστια, ζήτησε να τον αφήσουν να χαιρετήσει τα βουνά του:
«Τούρκοι βαστάτε τ’ άλογα λίγο να ξανασάνω,
να χαιρετήσω τα βουνά και τις κοντοραχούλες.»
Ο Ρήγας Βελεστινλής στο «Θούριο» του καλεί τους ορεσίβιους μαχητές να ενωθούν για τον αγώνα του έθνους:
«Σουλιώται και Μανιάται, λεοντάρια ξακουστά
ως πότε στες σπηλιές σας κοιμάσθε σφαλιχτά;
Μαυροβουνιού καπλάνια κι Ολύμπου σταυραετοί
κι Αγράφων τα ξεφτέρια, γεννήτε μια ψυχή.»
Αξίζει αυτό το αφιέρωμα στα ελληνικά βουνά να κλείσει με τη μεγαλύτερη εκδήλωση του θαυμασμού και της αγάπης του λαού μας γι’ αυτά, που εκφράζεται μέσα από την ευχή:
«Να ζήσεις σαν τα ψηλά βουνά!»
Βιβλιογραφία:
Κ.Ρωμαίος, Ελλάς, Λαογραφία-Γεωγραφία, Εκδ.Γιοβάνη
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου